Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với bệnh nhân ung thư. Can thiệp dinh dưỡng kịp thời và đúng cách sẽ giúp bệnh nhân cải thiện sức khỏe để đáp ứng điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống.
1. Các vấn đề dinh dưỡng bệnh nhân có thể gặp khi điều trị
Ung thư hay các phương pháp điều trị ung thư đều gây ra những tác dụng phụ ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng, và ngược lại tình trạng dinh dưỡng kém cũng ảnh hưởng đến đáp ứng điều trị, cách thức điều trị ung thư và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
1.1. Vấn đề dinh dưỡng ở bệnh nhân điều trị bằng phẫu thuật
Phẫu thuật ung thư là việc loại bỏ khối u bằng cách phẫu thuật, cắt bỏ khối u và phần mô lành xung quanh nhằm loại bỏ triệt để các tế bào ung thư ở khu vực cư trú. Tùy vào vị trí và phương pháp phẫu thuật mà bệnh nhân có thể gặp một số vấn đề như tổn thương các mô và cơ quan lân cận, đau khắp toàn thân...Tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến cảm nhận ăn uống của người bệnh.
Sau phẫu thuật, người bệnh cần thêm nhiều năng lượng và protein để chữa lành vết thương, phục hồi sức khỏe. Nên ưu tiên cho bệnh nhân ăn những thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo, soup, bún, phở...
Một số phẫu thuật trên đường tiêu hóa có thể khiến bệnh nhân khó ăn uống bình thường, vì vậy cần một số biện pháp dinh dưỡng thích hợp như: ăn qua sonde, dinh dưỡng đường tĩnh mạch.
1.2. Vấn đề dinh dưỡng ở bệnh nhân điều trị bằng hóa trị
Hóa trị liệu là biện pháp điều trị hệ thống gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Tác động của các hóa chất điều trị không chỉ giới hạn ở tế bào ung thư mà còn ảnh hưởng đến các tế bào bình thường.
Khi điều trị bằng hóa trị có thể gây nên các vấn đề liên quan đến dinh dưỡng như sau: ức chế sản xuất hồng cầu và tiểu cầu, viêm màng nhầy, viêm thực quản, bất thường khẩu vị, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, thiếu máu, suy giảm chức năng hệ miễn dịch. Những tác dụng phụ này tùy thuộc vào từng loại hóa chất, liều, thời gian điều trị, các thuốc dùng kèm và đáp ứng của từng cơ thể.
Bất thường vị giác thường dẫn đến biếng ăn, ăn rất ít, tiêu chảy hoặc táo bón. Các triệu chứng ngộ độc dạ dày, ruột thường không kéo dài, tuy nhiên, một số trường hợp điều trị phối hợp nhiều hóa chất có thể nặng và kéo dài.
Hóa trị liệu hoặc xạ trị vùng đầu cổ có thể gây sự giảm tiết nước bọt, dẫn đến khô miệng, góp phần làm tình trạng chán ăn càng thêm trầm trọng.
1.3. Vấn đề dinh dưỡng ở bệnh nhân điều trị bằng xạ trị
Các tác dụng phụ gây ra bởi xạ trị liệu phụ thuộc vào khu vực cơ thể được xạ trị, kích thước của khu vực xạ trị, loại và liều xạ trị, số lần điều trị...Tác dụng phụ thường gặp là buồn nôn, nôn, mất cảm giác ngon miệng, khó nuốt, thay đổi mùi vị, các vấn đề về răng, viêm cơ, tiêu chảy, hấp thu kém, suy giảm miễn dịch…Ảnh hưởng của tia xạ thay đổi theo vùng chiếu.
Xạ trị vùng đầu cổ gây ra rất nhiều vấn đề về tiêu hóa thức ăn như: đau họng, nhiễm trùng miệng, viêm màng nhày, khô miệng, mất cấu trúc răng lợi, thay đổi mùi vị, chán ăn, mệt mỏi. Xạ trị vùng ngực gây viêm thực quản kèm khó nuốt. Xạ trị vùng bụng có thể gây viêm dạ dày, viêm ruột cấp với biểu hiện buồn nôn, nôn, mệt mỏi, chán ăn. Xạ trị toàn thân có thể gây tất cả các triệu chứng cấp tính, tùy theo mức độ. Khi xạ trị kèm hóa trị liệu còn gây ức chế miễn dịch.
Tia xạ vùng đầu cổ, vùng ngực và trên hệ thống tiêu hóa gây nhiều vấn đề ảnh hưởng đến khả năng ăn uống, tiêu hóa, hấp thu thức ăn ở người bệnh. Các triệu chứng này xuất hiện trong vòng 7-10 ngày từ khi bắt đầu điều trị và sẽ kết thúc sau khi kết thúc điều trị. Tuy nhiên, một số triệu chứng cũng có thể kéo dài hơn. Các triệu chứng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng, sụt cân, mệt mỏi làm ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.
2. Giải pháp dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư hóa xạ trị
Bệnh nhân ung thư trong quá trình điều trị thường khó tránh tình trạng mệt mỏi, chán ăn, hay những tổn thương trên đường tiêu hóa cũng ảnh hưởng nhiều đến khả năng ăn uống của bệnh nhân. Hơn nữa, nhu cầu về năng lượng và dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư cũng cao hơn bình thường do tác động của khối u đến chuyển hóa. Vì thế, chế độ dinh dưỡng được khuyên cho bệnh nhân ung thư cũng đặc biệt hơn so với bình thường:
- Nên chia nhỏ bữa ăn thành nhiều lần trong ngày. Ngoài bữa chính, nên bổ sung thêm 2-3 bữa phụ xen kẽ nhằm giúp bệnh nhân ăn và hấp thu được tối ưu.
- Bệnh nhân điều trị bằng hóa trị, xạ trị có tổn thương trên hệ thống tiêu hóa nên ăn những thực phẩm mềm, dễ nhai, nuốt như cháo, soup, mì, bún, bột ngũ cốc, sữa…, nên tránh ăn cay, mặn và các loại trái cây có vị chua nhiều.
- Các bữa ăn nên có nhiều carbohydrate phức hợp, ít mỡ, ít oxalate, nhiều protein, không có lactose.
- Bữa ăn cho bệnh nhân ung thư cũng cần đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, hạn chế các hóa thực phẩm có khả năng nhiễm nhiều hóa chất, chất bảo quản độc hại.
Cho dù điều trị theo phương pháp nào thì việc chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư là hết sức cần thiết, ngay cả khi người bệnh có gặp các tác dụng phụ ảnh hưởng đến tiêu hóa hay không. Ăn uống tốt, đầy đủ dinh dưỡng sẽ giúp người bệnh lấy lại sức mạnh, niềm tin, có đủ năng lượng để xây dựng lại mô, phục hồi thể trạng để chiến thắng bệnh tật.
3. Soup cao năng lượng Suppro- Dinh dưỡng chuyên biệt cho bệnh nhân ung thư
Nhằm giúp bệnh nhân ung thư có những bữa ăn tiện lợi, bổ dưỡng và khoa học hơn, trải qua quá trình dài nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng, các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên Cứu Thực Phẩm Chức Năng đã cho ra đời sản phẩm soup cao năng lượng Suppro chuyện biệt cho bệnh nhân ung thư.
Phát triển từ đề tài nghiên cứu cấp bộ “Nghiên cứu sản xuất thực phẩm chức năng từ hợp chất có lưu huỳnh chiết xuất từ súp lơ và cải xanh trồng ở Việt Nam”, các nhà nghiên cứu đã ứng dụng chiết xuất thành công nhóm Sulfo+ từ mầm thực vật hữu cơ mang lại những tác dụng tối ưu trong việc cải thiện tình trạng miễn dịch, vị giác và hỗ trợ điều trị ở bệnh nhân ung thư. Suppro là sản phẩm dinh dưỡng đầu tiên chứa hoạt chất này.
Với những ưu điểm độc đáo về dạng dùng, thành phần và hàm lượng dinh dưỡng, Suppro là giải pháp dinh dưỡng tối ưu để bệnh nhân ung thư bổ sung thêm hằng ngày như một bữa ăn phụ hoặc thay thế cho bữa chính.
Suppro phù hợp sử dụng cho bệnh nhân ung bướu đang hóa trị, xạ trị hoặc điều trị bệnh bằng các phương pháp khác, người cần bổ sung năng lượng, người mắc bệnh khó nhai nuốt.