Ung thư tuyến nước bọt – bạn không nghe nhầm đâu, tuy đây là căn bệnh ung thư hiếm gặp nhưng nó tiềm ẩn mối nguy hiểm nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Hiểu rõ về căn bệnh, nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị,… để phòng ngừa bệnh từ sớm. Mời bạn theo dõi bài viết:
Ung thư tuyến nước bọt là gì?
Đầu tiên chúng ta cần đi tìm hiểu rõ tuyến nước bọt là gì? Tuyến nước bọt là tên gọi chung của tất cả các tuyến ngoại tiết có chức năng tiết nước bọt. Các tuyến này phân bố ở vùng khoang miệng và cổ họng. Tuyến nước bọt gồm 3 cặp tuyến lớn nằm dưới lưỡi, ở mang tai và dưới hàm; và hàng trăm tuyến nhỏ khác phân bố trong khoang miệng và cổ họng.
Vậy ung thư tuyến nước bọt là gì? Ung thư tuyến nước bọt xảy ra khi tình trạng các tế bào tuyến nước bọt tăng sinh mất kiểm soát tạo thành khối u ác tính có khả năng di căn.
Dịch tễ ung thư tuyến nước bọt
Như đã thông tin, ung thư tuyến nước bọt là một loại ung thư rất hiếm gặp. Ước tính tỷ lệ mắc mới tại Mỹ năm 2018 là 1/100,000. Tổng số ca mắc ung thư tuyến nước bọt chiếm chưa đến 1% tổng số ca ung thư. Bệnh lý này thường gặp ở người cao tuổi với độ tuổi trung bình chẩn đoán là 64.
Tỷ lệ sống trên 5 năm của ung thư tuyến nước bọt thay đổi rất nhiều phụ thuộc vào mức độ, vị trí của khối u cũng như giai đoạn của ung thư. Ước tính tỷ lệ sống trên 5 năm của bệnh này trung bình là 72%. Trong đó nếu bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn 1 tỷ lệ sống sót trên 5 năm là 91%, Giai đoạn 2 là 75% và giai đoạn 3 là từ 39-65%.
Tuy nhiên ung thư tuyến nước bọt thường có ít triệu chứng điển hình nên thường được người bệnh phát hiện khá muộn, gây khó khăn cho quá trình điều trị, cũng như tính mạng của người bệnh. Ước tính chỉ 43% số bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn sớm.
Nguyên nhân gây ung thư tuyến nước bọt
Cũng giống như hầu hết các bệnh ung thư khác, nguyên nhân gây ung thư tuyến nước bọt hiện vẫn chưa được làm sáng tỏ. Tuy nhiên, các bác sĩ có đưa ra một số yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến nước bọt giúp bạn nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe và phòng ngừa bệnh hiệu quả như sau:
- Tuổi: Độ tuổi cao làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến nước bọt.
- Giới tính: Theo thống kê, nam giới có tỷ lệ mắc ung thư tuyến nước bọt nhiều hơn nữ giới.
- Tiếp xúc với phóng xạ: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc đã từng xạ trị vùng đầu và cổ làm gia tăng nguy cơ phát triển bệnh lý ung thư tuyến nước bọt.
- Các yếu tố môi trường: Một số yếu tố về môi trường như tiếp xúc nhiều hóa chất, bụi bặm hoặc làm những công việc trong hầm mỏ, sản xuất cao su, làm nghề mộc, thuộc da… có khả năng dẫn đến ung thư tuyến nước bọt.
- Các yếu tố lối sống: Các yếu tố liên quan đến lối sống sinh hoạt có khả năng tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến nước bọt như: uống nhiều rượu bia, khói thuốc lá, chế độ ăn mất cân bằng, sử dụng nhiều điện thoại di động,…
Triệu chứng và Cách chẩn đoán ung thư tuyến nước bọt
Các triệu chứng điển hình mà bệnh nhân ung thư tuyến nước bọt có thể gặp phải như sau:
- Xuất hiện u cục hoặc sưng ở má, miệng, cằm hay cổ, thường các u cục này không có cảm giác đau.
- Có cảm giác đau ở vùng miệng, quanh miệng, cổ,… kéo dài dai dẳng không rõ nguyên nhân.
- Bị tê cứng một phần mặt.
- Yếu cơ, liệt cơ ở một bên mặt và có xu hướng lan rộng.
- Khó khăn trong việc nuốt, mở to miệng.
- Chảy dịch từ tai
Khi thấy xuất hiện các triệu chứng như được mô tả ở trên thì bệnh nhân cần đến với các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị.
Bệnh nhân đến với các cơ sở y tế sẽ được thăm khám và chẩn đoán với các phương pháp chẩn đoán như sau:
- Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ khám triệu chứng trên vùng mặt, miệng, cổ, cổ họng,… đồng thời hỏi thêm bệnh nhân về tiền sử bệnh lý, tiền sử gia đình, môi trường sống và làm việc, lối sống…
- Chẩn đoán hình ảnh: Bệnh nhân sẽ được chụp siêu âm, X-quang, chụp CT,MRI,… để xác định vị trí xuất hiện khối u, kích thước, mật độ khối u cũng như mức độ xâm lấn các mô xung quanh để đánh giá tiến triển của bệnh.
- Sinh thiết: Bác sĩ sẽ tiến hành lấy các tế bào từ các vùng bất thường, khối u được xác định qua thăm khám lâm sàng và chẩn đoán hính ảnh để xác định đó có phải là tế bào ung thư hay không.
Các giai đoạn ung thư tuyến nước bọt
Các bác sĩ thường chia ung thư tuyến nước bọt thành 3 mức độ. Mỗi mức độ thể hiện khả năng tăng sinh và lây lan của tế bào ung thư, bao gồm:
- Mức độ 1 (mức độ nhẹ): Tế bào ung thư rất giống với tế bào bình thường, khả năng nhân lên chậm rãi nên có tiên lượng khá tốt.
- Mức độ 2 (mức độ trung bình): Tế bào ung thư có một số khác biệt so với tế bào thường, khả năng nhân lên nhanh hơn tế bào ung thư mức độ 1. Tiên lượng ở trường hợp này ở mức trung bình.
- Mức độ 3 (mức độ nặng): Tế bào ung thư khá khác biệt với tế bào thường, lúc này khả năng nhân lên và di căn rất nhanh. Tiên lượng ở trường hợp này tương đối xấu.
Ung thư tuyến nước bọt thường chia thành 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Tế bào ung thư phát triển khu trú trong một khu vực, chưa có hiện tượng xâm lấn và di căn.
- Giai đoạn 2: Tế bào ung thư đã xâm lấn ra hạch bạch huyết lân cận nhưng chưa di căn sang các cơ quan khác.
- Giai đoạn 3: Tế bào ung thư đã di căn sang các cơ quan khác trên cơ thể.
Điều trị ung thư tuyến nước bọt
Bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị tùy theo tiến triển của bệnh, thông thường bệnh nhân sẽ được điều trị bởi một phương pháp duy nhất hoặc phối hợp nhiều phương pháp với nhau. Các phương pháp điều trị ung thư tuyến nước bọt phổ biến bao gồm:
Phẫu thuật
Phẫu thuật được coi là biện pháp điều trị chính cho ung thư tuyến nước bọt. Khi bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật, bác sĩ sẽ cố gắng loại bỏ hết các tế bào ung thư. Mức độ loại bỏ sẽ phụ thuộc vào độ lớn của khối u cũng như mức độ xâm lấn của khối u đến các mô xung quanh.
Trong nhiều trường hợp bệnh nhân sẽ cần phẫu thuật loại bỏ các hạch bạch huyết xung quanh cổ nếu khối ung thư đã phát triển và xâm lấn vào hệ bạch huyết.
Nhìn chung thì phẫu thuật để lại nhiều di chứng do khối u thường gần lưỡi, mắt, não, và các dây thần kinh mặt,… gây nhiều biến chứng như:
- Trường hợp bệnh nhân phải loại bỏ các mô chứa các dây thần kinh mặt khi phẫu thuật dẫn đến thay đổi lớn gương mặt của bệnh nhân.
- Bệnh nhân sau phẫu thuật có thể bị mất kiểm soát các cơ, yếu cơ, tê liệt cơ ở vùng mặt và cổ, mất kiểm soát lưỡi, gặp khó khăn khi nói, nuốt, và hít thở…
- Trường hợp bệnh nhân có thể bị cắt bỏ một phần khuôn mặt như má, hàm bắt buộc phải dùng các biện pháp mở khí quản để hỗ trợ thở,….
Các thương tổn này thường là vĩnh viễn và khó hồi phục.
Xạ trị
Trường hợp khối u không thể phẫu thuật hoặc không thể loại bỏ hoàn toàn khố u nhờ phẫu thuật thì bệnh nhân sẽ được cân nhắc điều trị bằng biện pháp xạ trị.
Điều trị ung thư tuyến nước bọt bằng xạ trị có thể diệt nhanh tế bào ung thư mà không tổn hại nhiều đến gương mặt của bệnh nhân, Tuy nhiên biện pháp này cũng để lại nhiều tác dụng không mong muốn như khô miệng, buồn nôn, mất khẩu vị, giảm thính giác,…
Theo thống kê các bệnh ung thư dễ tái phát sau thực hiện xạ trị vùng cổ và mặt thường gặp nhất là ung thư tuyến giáp, ung thư tuyến cận giáp và ung thư tuyến nước bọt. Do vậy, sau xạ trị, người bệnh ung thư tuyến nước bọt cần được kiểm tra sức khỏe thường xuyên để tránh nguy cơ phát triển một khối ung thư khác sau điều trị.
Hóa trị
Hóa trị thường không được sử dụng nhiều trong điều trị ung thư tuyến nước bọt. Hóa trị có thể được cân nhắc đến khi ung thư đã di căn và xâm lấn các cơ quan khác của cơ thể.
Điều trị hỗ trợ
Các biện pháp điều trị hỗ trợ rất quan trong trước, trong và sau quá trình điều trị ung thư, giúp hỗ trợ giúp giảm nhẹ các vấn đề của ung thư cũng như các tác dụng không mong muốn của các biện pháp điều trị. Các biện pháp điều trị hỗ trợ ung thư nước bọt bao gồm:
- Phẫu thuật phục hồi gương mặt sau điều trị
- Sử dụng các thuốc giảm đau, chống viêm để cải thiện triệu chứng cho người bệnh.
- Tiến hành các biện pháp nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân như thay đổi chế độ sinh hoạt, luyện tập, hỗ trợ điều trị tâm lý,…
- Nâng cao chế độ dinh dưỡng, phối hợp bổ sung các loại rau củ, vitamin, khoáng chất,…
- Cân nhắc phối hợp điều trị với các bài thuốc đông y, các biện pháp điều trị bằng y học cổ truyền,…
- Sử dụng các thực phẩm chức năng có tác dụng hỗ trợ điều trị, giảm tác dụng phụ các phương pháp điều trị như fucoidan,….
Trên đây là những thông tin cơ bản nhất về ung thư tuyến nước bọt. Hy vọng bài viết đã mang lại những hiểu biết nhất định của bạn đọc về căn bệnh ung thư này. Để được tư vấn cụ thể về cách điều trị, biện pháp giảm tác dụng phụ sau điều trị ung thư tuyến nước bọt, mời bạn gọi điện tới tổng đài miễn cước 18000069 để được chuyên gia tư vấn miễn phí.
Dược sĩ: Vũ Thái
18000069
