1. Arsenic
Arsenic là một nguyên tố tự nhiên có thể được tìm thấy trong đá, đất, nước, không khí, trong thực vật là động vật. Chúng ta cũng có thể tiếp xúc với arsenic trong môi trường sinh học và làm việc nông nghiệp hoặc sản xuất công nghiệp.
Ngoài dạng tinh khiết như một kim loại màu xám trong tự nhiên, Arsenic thường tồn tại dưới dạng hợp chất như:
- Các hợp chất vô cơ (Arsenic kết hợp với các nguyên tố khác ngoài carbon):
Các hợp chất này được tìm thấy trong công nghiệp, trong các sản phẩm xây dựng (như một số loại gỗ được xử lý bằng áp lực) và trong nước bị nhiễm asen. Đây là dạng asen rất độc hại và có liên quan đến ung thư.
- Các hợp chất hữu cơ (asen kết hợp với carbon và các yếu tố khác):
Các hợp chất này có xu hướng ít độc hơn nhiều so với các hợp chất arsen vô cơ và không được cho là có liên quan đến ung thư. Các hợp chất hữu cơ được tìm thấy trong một số thực phẩm, chẳng hạn như cá và động vật có vỏ.
Theo các nghiên cứu từ cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) – thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thì arsenic và các hợp chất arsenic vô cơ là các chất gây ung thư cho con người. Điều này dựa trên bằng chứng đầy đủ ở người rằng các hợp chất này có thể gây ra:
- Ung thư phổi.
- Ung thư bàng quang.
- Ung thư da.
- Ung thư thận.
- Ung thư gan.
- Ung thư tuyến tiền liệt.
Cũng theo sự phân loại của cơ quan này thì các hợp chất arsen hữu cơ axit dimethylarsinic (DMA, còn được gọi là axit cacodylic) và axit monomethylarsonic (MMA) cũng có khả năng gây ung thư cho con người.
2. Formaldehyd
Một “hung thủ” tiếp theo có khả năng gây ung thư cho con người đó chính là Formaldehyd, đây chính là một trong những nguyên liệu được sử dụng để chế tạo vật liệu xây dựng và nhiều sản phẩm gia dụng.
Formaldehyd được sử dụng trong các sản phẩm gỗ ép, chẳng hạn như ván ép và ván sợi, keo và chất kết dính, vải ép vĩnh viễn, sơn sản phẩm giấy và vật liệu cách nhiệt nhất định.
Khi hòa tan trong nước thì chất này chuyển sang dạng formalin, thường được sử dụng làm chất khử trùng công nghiệp, và làm chất bảo quản trong nhà tang lễ và phòng thí nghiệm y tế.
Bên cạnh đó, formalin cũng có thể được sử dụng làm chất bảo quản trong một số thực phẩm và trong các sản phẩm, như thuốc sát trùng, thuốc và mỹ phẩm.
Theo các nhà nghiên cứu thì phơi nhiễm với formaldehyd đã được chứng minh là gây ung thư ở động vật thử nghiệm trong phòng thí nghiệm. Việc phơi nhiễm với lượng formaldehyd tương đối cao thường xảy ra trong môi trường y tế và một số nghề nghiệp, điều này có liên quan đến một số loại ung thư ở người.
Ở chuột, formaldehyd dạng hít có liên quan đến ung thư khoang mũi và bệnh bạch cầu. Trong một nghiên cứu về những con chuột được cho uống nước có chứa formaldehyd, có một sự gia tăng các khối u dạ dày.
Một số nghiên cứu dịch tễ học về những người tiếp xúc với formaldehyd tại nơi làm việc đã báo cáo mối liên hệ giữa phơi nhiễm formaldehyd và ung thư vòm họng (phần trên cùng của cổ họng).
Không những vậy, các nhà khoa học còn phát hiện ra rằng những người ướp xác và các chuyên gia y tế sử dụng formaldehyd có nguy cơ mắc bệnh ung thư máu, đặc biệt là bệnh bạch cầu dòng tủy.
Do đó, ngay từ sớm bạn nên biết tới một số biện pháp giúp phòng ngừa sự phơi nhiễm formaldehyd như dưới đây:
- Tránh sử dụng các sản phẩm xà phòng, chất tẩy hoặc mỹ phẩm có chứa formaldehyd.
- Không tiêu thụ các loại thực phẩm được bảo quản bằng hóa chất này.
- Trong quá trình làm việc nếu có tiếp xúc với formaldehyd, bạn nên mặc đồ bảo hộ để phòng tránh sự phơi nhiễm formaldehyd.
3. Nicotine
Một trong những “sát thủ” gây ra cái chết vì ung thư nhanh nhất trên thế giới đó chính là nicotine. Đây là hóa chất cực độc hại có nhiều trong thuốc lá, một số loại ma túy.
Đã có rất nhiều bằng chứng chứng minh mối liên quan giữa nicotine với hàng loạt các căn bệnh ung thư như:
- Ung thư phổi tế bào nhỏ
- Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ
- Ung thư đầu và cổ
- Ung thư dạ dày (ung thư dạ dày)
- Bệnh ung thư tuyến tụy
- Ung thư túi mật
- Ung thư gan
- Ung thư ruột kết
- Ung thư vú
- Ung thư cổ tử cung
- Ung thư bàng quang
- Ung thư thận
Và cơ chế thực sự của nicotine gây ra ung thư đã được các nhà khoa học nghiên cứu, theo đó đã có nhiều cơ chế được phát hiện như:
- Nicotine làm khởi phát sự xuất hiện tế bào ung thư:
Trong một số nghiên cứu, sự phơi nhiễm nicotine (thông qua thuốc lá điện tử) đã được tìm thấy dẫn đến tổn thương DNA, nguyên nhân này có thể dẫn đến ung thư. Nghiên cứu này được thực hiện trong mô hình động vật và tế bào phổi và bàng quang của người được nuôi trong phòng thí nghiệm.
- Thúc đẩy sự phát triển ung thư:
Nhiều bằng chứng đã chỉ ra rằng nicotine có thể đã thúc đẩy sự xâm lấn của ung thư tuyến tụy ở chuột. Đồng thời, hợp chất cũng đã được phát hiện rằng có thể thúc đẩy sự tăng sinh, xâm lấn và di chuyển các tế bào khối u trong ung thư phổi không phải tế bào nhỏ.
- Ức chế quá trình chết rụng tự nhiên của tế bào ung thư (Apoptosis):
Nicotine cũng có thể ức chế quá trình chết rụng tự nhiên của tế bào ung thư (apoptosis) khi mà những tế bào ung thư này đã tiếp xúc với hóa trị hoặc xạ trị trong quá trình điều trị.
4. BPA có trong đồ hộp nhựa
BPA (Bisphenol A) là một hóa chất công nghiệp được sử dụng để tạo ra một loại nhựa cứng, trong suốt được gọi là polycarbonate. Bên cạnh đó, hợp chất này cũng được sử dụng trong nhựa epoxy. Loại nhựa này hoạt động như một lớp lót bảo vệ bên trong một số hộp nhựa đựng thực phẩm và đồ uống bằng kim loại.
BPA có thể được tìm thấy trong:
- Bình nước, chai nước.
- Hộp đựng đồ ăn.
- Các loại chai polycarbonate.
Theo các nghiên cứu thì hợp chất này có sự liên quan mạnh mẽ tới khả năng gây ung thư ở người. Khi đi vào cơ thể, BPA có thể gây rối loạn nội tiết tố và ảnh hưởng đến hoạt động của estrogen và các hormone khác trong cơ thể.
Chính vì vậy, nhiều nhà khoa học cho rằng BPA có thể một trong những nguyên nhân gây nên căn bệnh ung thư vú ở người.
Không những vậy, BPA dường như còn ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ trong bụng mẹ. Năm 2011, một nghiên cứu cho thấy phụ nữ mang thai có lượng BPA cao trong nước tiểu có nhiều khả năng sinh con gái có dấu hiệu hiếu động, lo lắng và trầm cảm.
5. Khí thải Diesels
Diesel là một loại nhiên liệu có nguồn gốc từ dầu thô. Nhiên liệu diesel được sử dụng trong hầu hết các động cơ lớn, bao gồm cả những động cơ được sử dụng trong nhiều như:
- Xe tải.
- Xe buýt.
- Xe lửa.
- Thiết bị xây dựng và trang trại.
- Máy phát điện.
- Tàu thủy.
Khí thải diesel chủ yếu bao gồm các chất là carbon dioxide, carbon monoxide, nitric oxide, nitơ dioxide, lưu huỳnh oxit và hydrocarbon.
Theo các chuyên gia nghiên cứu thì những lo ngại sức khỏe về khí thải diesel không chỉ liên quan đến ung thư mà còn liên quan đến các vấn đề sức khỏe khác như bệnh phổi và tim.
Về mối liên quan giữa khí thải diesel và ung thư ở người thì đã có nhiều nghiên cứu chứng minh những người thường xuyên tiếp xúc với khí thải diesel đã cho thấy sự gia tăng đáng kể về nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.
Cụ thể là những đối tượng có mức phơi nhiễm nặng nhất và kéo dài nhất, chẳng hạn như: công nhân đường sắt, người vận hành thiết bị hạng nặng, thợ mỏ và tài xế xe tải.
Ngoài ung thư phổi, khí thải Diesels còn là nguyên nhân gây ra nhiều căn bệnh ung thư khác như:
- Ung thư bàng quang.
- Ung thư thanh quản.
- Ung thư thực quản.
- Ung thư dạ dày và tuyến tụy.
Không những vậy, các nghiên cứu cũng đã tìm kiếm các liên kết giữa khí thải disels và các bệnh ung thư khác như u lympho và ung thư máu (bao gồm cả ung thư máu ở trẻ em).
Mong rằng qua những thông tin mà bài viết đã chia sẻ đã giúp bạn có thêm nhiều hữu ích về vấn đề các chất gây ung thư nhanh nhất. Chúc bạn sẽ luôn cảnh giác cao trước những loại hóa chất độc hại này và có sức khỏe dồi dào nhé.
Dược sĩ: Nguyễn Ngọc Bích
18000069
